Cổ tức cho cổ đông bằng tiền mặt

HỎI: Khi công ty niêm yết trả cổ tức cho cổ đông bằng tiền mặt, phần cổ tức này bị trừ thẳng vào mệnh giá của cổ phiếu niêm yết tại ngày chốt quyền thì cả nhà đầu tư và doanh nghiệp đều phải trích tiền của mình để trả cổ tức. Xin cho biết, phải chăng cả nhà đầu tư và doanh nghiệp đều bị thiệt hại?

ĐÁP: Theo quy định tại Điều 10 - Quyết định số 124/QĐ-SGDHCM ngày 9/10/2007 của SGDCK Tp. Hồ Chí Minh, giá tham chiếu của ngày giao dịch không hưởng cổ tức và các quyền kèm theo đều được tính bằng cách lấy giá đóng cửa phiên giao dịch gần nhất điều chỉnh theo giá trị cổ tức được nhận hoặc giá trị các quyền kèm theo. Ví dụ, giá khớp lệnh của cổ phiếu XYZ tại phiên khớp lệnh định kỳ xác định giá đóng cửa tại Sở GDCK Tp HCM vào ngày 21/8/2008 là 30.000 đồng/cổ phiếu; tỷ lệ cổ tức là 10% tính theo mệnh giá được 1000 đồng/cổ phiếu, thì giá tham chiếu cho phiên giao dịch ngày hôm sau (22/8) tức là ngày giao dịch không hưởng cổ tức là 30.000-1000 = 29.000 đồng/cổ phiếu.

 

             Trên cơ sở xác định đó, với ý kiến của bạn cho rằng, có hai lần mất tiền trong việc chi trả cổ tức: một lần là do nhà đầu tư phải tự bỏ tiền của mình ra từ giá trị thị trường của cổ phiếu để trả cổ tức cho mình và một lần do công ty niêm yết cũng phải bỏ tiền của mình ra để trả cho cổ đông. Ý kiến này là không chính xác vì những lý do sau:

             - Bản chất của cổ tức là được trích từ nguồn lợi nhuận ròng của doanh nghiệp và nguồn lợi nhuận này thuộc về cổ đông là những người góp vốn vào công ty (chưa tính tới yếu tố tái đầu tư, trích lập các loại quỹ, bù đắp lỗ và các khoản dự phòng khác). Vì vậy, nếu một phần lợi nhuận ròng được trích cho cổ đông có tên trong danh sách cổ đông vào ngày chốt sổ thì chính là việc công ty chi trả một phần lợi nhuận ròng sau thuế của doanh nghiệp cho cổ đông chứ không phải nhà đầu tư phải bỏ tiền túi của mình ra.

             - Mặt khác, theo quy định, thặng dư vốn do giá cả của cổ phiếu của công ty biến động trên thị trường không được tính vào lợi nhuận ròng của doanh nghiệp, giả sử bạn mua cổ phiếu vào ngày được hưởng cổ tức, ngày giao dịch hôm sau rơi vào ngày không hưởng cổ tức và giá cổ phiếu bị điều chỉnh giảm, thì điều đó cũng không có nghĩa là bạn đã mất tiền của chính mình từ giá thị trường của cổ phiếu để trả cổ tức cho mình, bởi vì nguồn chi trả cổ tức không xuất phát từ giá trị mua cổ phiếu của bạn.

             - Tại ngày giao dịch không hưởng quyền và sau đó, do tác động của việc chi trả cổ tức được cam kết dành cho cổ đông có tên vào ngày chốt sổ cổ đông, giá trị của công ty đương nhiên bị sụt giảm vì một phần lợi nhuận được trích ra thanh toán cổ tức. Tổng trị giá sụt giảm này chính bằng tổng trị giá cổ tức, và điều đó tương đương với việc sụt giảm giá thị trường trên mỗi đơn vị là một cổ phiếu sẽ bằng chính với lượng cổ tức trả cho mỗi cổ phiếu. Chính vì thế, tại ngày giao dịch không hưởng quyền, giá tham chiếu của cổ phiếu được điều chỉnh giảm đúng bằng trị giá cổ tức trên mỗi cổ phiếu so với giá đóng cửa phiên giao dịch trước đó